اسید اگزالیک

خواص فیزیکی و شیمیایی اسید اگزالیک

اسید اگزالیک چیست؟

اسید اگزالیک یک اسید آلی ضعیف با فرمول شیمیایی H2C2O4 است. این ماده یک بلور بی رنگ، بی بو و غیر فرار است که در آب به راحتی حل می شود. اسید اگزالیک به صورت طبیعی در بسیاری از گیاهان، از جمله اسفناج، ریواس، چای، شکلات، جو دوسر، کدو تنبل، عدس، چغندر، جعفری و بسیاری از انواع آجیل و انواع توت ها و همچنین در برخی از حیوانات، از جمله خرچنگ، میگو و ماهی یافت می شود.

کاربردهای اسید اگزالیک

اسید اگزالیک در صنایع مختلف کاربرد دارد، از جمله:

• در صنایع غذایی به عنوان ماده طعم دهنده در صنایع غذایی و برای تولید اسیدهای چرب ترانس.
• در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان ماده سفید کننده و ضد عفونی کننده.
• در صنایع نساجی برای حذف رنگدانه ها و لکه ها از پارچه ها.
• در صنایع کاغذ و مقوا برای تولید کاغذ و مقوا.
• در صنعت چرم برای دباغی چرم.
• در صنایع معدنی برای استخراج فلزات از سنگ معدن.

روش تولید اسید اگزالیک

اسید اگزالیک به دو روش اصلی تولید می شود:

• روش مرطوب: در این روش، سنگ فسفات با اسید سولفوریک واکنش می دهد تا اسید اگزالیک تولید شود. این روش متداول ترین روش تولید اسید اگزالیک است.

در روش مرطوب، سنگ فسفات با اسید سولفوریک غلیظ واکنش می دهد تا اسید اگزالیک و فسفات آمونیوم تولید شود. این واکنش در دمای حدود 200 درجه سانتیگراد انجام می شود.

معادله واکنش:

Ca3(PO4)2 + 6H2SO4 → 2H2C2O4 + 6(NH4)2SO4

• روش خشک: در این روش، فسفر سفید با آب واکنش می دهد تا اسید اگزالیک تولید شود. این روش کمتر متداول است. در روش خشک، فسفر سفید با آب واکنش می دهد تا اسید اگزالیک و دی اکسید کربن تولید شود. این واکنش در دمای حدود 200 درجه سانتیگراد انجام می شود.

معادله واکنش:

P4 + 6H2O → 4H2C2O4 + 2CO2

علاوه بر این دو روش، روش های دیگری نیز برای تولید اسید اگزالیک وجود دارد. یکی از این روش ها، واکنش اکسیداسیون کربوهیدرات ها با اسید نیتریک است. این روش کمتر متداول است.

معادله واکنش:

C6H12O6 + 6HNO3 → 4H2C2O4 + 6NO2 + 6H2O

انتخاب روش تولید اسید اگزالیک به عوامل مختلفی از جمله میزان تولید مورد نیاز، قیمت مواد اولیه و آلاینده های تولید بستگی دارد. به طور کلی، روش مرطوب برای تولید مقادیر زیاد اسید اگزالیک ترجیح داده می شود. این روش ارزان تر و ایمن تر از روش خشک است.

نکات ایمنی

اسید اگزالیک یک ماده شیمیایی قوی است که می تواند خطرناک باشد. هنگام کار با اسید اگزالیک، باید نکات ایمنی زیر را رعایت کنید:

• از تجهیزات ایمنی مناسب مانند دستکش، عینک ایمنی و ماسک استفاده کنید.
• از تماس اسید اگزالیک با پوست، چشم و دستگاه تنفسی خودداری کنید. در صورت تماس اسید اگزالیک با پوست، چشم یا دستگاه تنفسی، فوراً ناحیه را با آب فراوان بشویید.
• اسید اگزالیک را در مکانی خنک و خشک نگهداری کنید.
• اسید اگزالیک را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
• در صورت بلعیدن اسید اگزالیک، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

با رعایت نکات ایمنی، می توانید از خطرات احتمالی اسید اگزالیک جلوگیری کنید.

عوارض اسید اگزالیک

قرار گرفتن در معرض اسید اگزالیک می تواند باعث عوارض زیر شود:

• سوختگی پوست، چشم و دستگاه تنفسی
• خوردگی فلزات و سایر مواد
• مسمومیت

نگهداری و ذخیره اسید اگزالیک

اسید اگزالیک باید در مکانی خنک و خشک و در ظرفی محکم و مقاوم در برابر نور نگهداری شود.

اشتعال پذیری و سمیت اسید اگزالیک

اسید اگزالیک یک ماده اشتعال زا نیست. این ماده یک ماده سمی است که می تواند باعث مسمومیت شود.